Düziçi İlçe Tanıtımı 12

Mısırlı İbrahim Paşa yönetiminden sonra Çukurova'da eşkıyalık faaliyetleri başlar. 1860 yıllarda bütün Çukurova'yı, devletin iskan politikası gereğince gezen Ahmet Cevdet Paşa çıkan olayları bizzat görür. Ahmet Cevdet Paşa Tezakir-i Cevdet adlı eserinde Payas'tan Kilis'e ve Beylan'dan Maraş'a kadar olan yerlerin hep isyan ettiklerini halkın ağaların peşlerine takıldıklarını belirtmektedir. 1865 yılında Ahmet Cevdet Paşa, at üstünde Düziçi'ne gelmiştir. O'na göre Haruniye, ormanlar içinde kalmış olan Çukurova'nın kışlak yerleşme yeridir. O dönemde Tecirli oymağı çevrede egemenliğini sağlamıştır. Bu oymak zaman zaman eşkıyalık faaliyetlerinde bulunmuştur.


Ahmet Cevdet Paşa Osmaniye, Cevdetiye ve İslahiye'nin kurucuları arasındadır. Bu kentleri kurmasındaki amaç; kışlak ve yaylak arasında gidip gelirken çevreye zarar veren oymakları yerleşik düzene geçirmektir. Ahmet Cevdet Paşa 1865'te Düldül Dağı’nı (Karlık Tepe) görür ve Ma'rûzât adlı eserinde şöyle anlatır:


“Düldül Dağı pek yüksek dağ olup çok uzak yerlerden sivri bir tepe gibi görünür. Halbuki ikiye münkasim (ayrılmış) olup, içinden Cihan (Ceyhan) nehri geçer. Bu dağın iki tarafında da vahşi Varsahlar sakin olur. Lakin birbirleriyle mülakad etmezler (görüşüp konuşmazlar) ve göçebe aşiretlerden (oymak) korktukları için ovalara inmeyip, diğer oymaklarda o dağa çıkamaz olduklarından bu Varsahlar kazmalar ile ziraat yaparak ve keçi besleyerek geçinirlerdi. İşte bu Düldül Dağı'ndan Beylen Boğazı'na (İskenderun) kadar olan Silsile-i Cibale (sıradağlara) Gâvur dağı denir. Yazılı kaynaklarda bunlara hükümetçe Cebeli Bereket (Bereket Dağı) denilmiş ise de ahili (halk) Gâvur Dağı derlerdi.”
O dönemde Düziçi de karışık bir durum içerisinde olduğu yukarıdaki metinden anlaşılmaktadır.


Haruniye idari bakımdan Maraş Sancağı'na bağlı Bahçe ilçesinin nahiyesi konumunda iken 1878 yılında Adana iline bağlanmıştır. Daha sonra Haruniye, I. Dünya Savaşı'ndan önce İngilizlerin ve sonra da 1919 yılında Fransızların işgaline uğramıştır. Bölgedeki Ermeniler, bu işgaller sırasında yöre halkına katliamlar yapmışlardır. 109 yaşındaki Düziçi'nin Gökçayır Köyü'nden olan Ümmühan CİNİK, Ermenilerle olan ilişkileri hakkında bize geniş bilgiler aktarmıştır.


Fransız işgali sırasında Kozan Mutasarrıfı İhsan Bey, Osmaniye Sancağı'nın Haruniye'de kurulan geçici merkezine mutasarrıf olarak görevlendirilmiştir.
Haruniye'de teşkil eden Milli Kuvvetler, 4-7-15 Mart 1920 tarihleri arasında Fransız-Ermeni işbirliği içerisindeki kuvvetlerle mücadele etmişlerdir. Yörük Selim Bey’in 27 Mart 1920 tarihinde Maraşlı mücahitlerle ve iki ağır makineli tüfekle Haruniye cephesine gelerek emir ve komutayı ele almıştır. Böylece Haruniye'deki Milli Kuvvetler iyice güçlenmiştir. Fransızlara karşı taarruza geçilerek yavaş yavaş Haruniye'den atmaya başlamışlardır.